FASON ÜRETİM İLİŞKİSİ VE BUNA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER

Fason üretim genel ve kısa tanımıyla, bir firmanın son kullanıcıya ulaşması ve satılmasını planladığı ürünlerin vereceği sipariş, belirleyeceği nitelik ve bazen de tedarik edeceği hammadde kapsam ve doğrultusunda, istediği marka altında bir bedel karşılığında başka firmalara ürettirmesidir.  Bu üretim şekli başlarda ülkemizde özellikle hazır giyim ve tekstil sektöründe tercih edilmekle birlikte geçen zaman içinde diğer birçok sektörde de yaygınlaşmaya başlamış olup bunun birçok nedeni bulunmaktadır. Öncelikle bu üretim şeklinde işi yaptıran firma başta işçilik ve üretim yerine ilişkin giderler olmak üzere birtakım masraf kalemlerinden kurtulmaktadır. Diğer bir avantaj ise, siparişi veren firma, üretim süreçleri ile ilgilenmeyip kaliteli üretim için gereken olası tecrübe ve know-how eksikliğini üretici firmanın yetkinliği ile kapatabilip buna ilişkin potansiyel riskler azaltılabilmektedir.

Tabi burada dikkat edilmesi gereken hususlardan belki de en önemlisi, daha sonra taraflar arasında ortaya çıkabilecek birtakım hukuki anlaşmazlık ve uyuşmazlıkları asgariye indirmek amacıyla, siparişi veren firma ile fason üretimi yapacak firma arasındaki hak ve yükümlülüklerin düzenlenecek bir “fason üretim sözleşmesi” altında açık ve detaylı olarak belirlenmesidir.  Burada tarafların bahsi geçen sözleşmede özellikle dikkat etmesi ve yer almasını değerlendirmesi gereken hukuki hususlar kısaca şunlardır:

• Ürünlerin, siparişin, üretim süresinin ve teslim zamanının yeterli detay ve açıklıkta belirtilmesi;
• Üretim için gerekli yan ürünlerin neler olduğu, kim tarafından hangi koşullarda tedarik edileceği ve siparişi veren firmanın talimat ve onay süreçleri;
• Üretilecek ürünlerin kalite kontrolü, kabulü ve tesliminin hangi şartlara tabi olduğu, kim tarafından ve nasıl yapılacağı;
• Hatalı, eksik, ayıplı ürün teslimatı veya zamanında yapılmayan teslimatlar da siparişi veren firmanın başta tazminat olmak üzere diğer haklarının ve üreticinin buna ilişin yükümlülüklerinin açıkça belirlenmesi;
• Ürünlerin bedelinin ödenmesinin hangi koşul ve hükümler çerçevesinde yapılacağı, ödemelerde gecikme olması halinde temerrüt faizi dahil olmak üzere ne tür yükümlülüklerin doğacağının netleştirilmesi;
• Ürünlere ve bunların tasarımına ilişkin bilgilerin, ticari sırların gizliliği ve bunlara ilişkin fikri sınai hakların hangi şartlarla, kime ait olacağı;
• Ürünlerle ilişkili olarak üçüncü kişilerin doğrudan veya dolaylı bir zarara uğraması halinde bahsi geçen zararın hangi şartlar altında, kim tarafından karşılanacağı;
• Tarafların mutabakatına göre sözleşmeye aykırılık durumuna ilişkin bir ceza’i şart belirlenmesi;
• Sözleşme süresi, sona erme ve fesih hallerinin açık olarak belirtilmesi;
• Mücbir sebep halleri ve sonuçlarının net olarak yer alması.